नागपूर मध्यवर्ती भारताच्या प्रमुख शैक्षणिक केंद्र असून देशभरातून विद्यार्थी येथे शिक्षण घ्यायला येतात. नागपूरमध्ये विद्यापीठ आहे. नागपूरमधील सगळी महाविद्यालये या विद्यापीठाशी संलग्नित आहेत. याशिवाय नागपूर मध्ये महाराष्ट्र पशु व मत्स्य विज्ञान विद्यापीठ, कविकुलगुरू कालिदास संस्कृत विद्यापीठ (रामटेक) व महाराष्ट्र राष्ट्रीय विधी विद्यापीठ असे तीन विद्यापीठ आहेत.

नागपूरातील शिक्षण संस्थांमधून मराठी, इंग्रजी व हिंदी माध्यमातून शिक्षण मिळते. येथील शाळा महाराष्ट्र राज्य शिक्षण मंडळाशी संलग्न आहेत. केंद्रीय बोर्डाचा (CBSE) अभ्यासक्रम शिकवणाऱ्याही शाळा शहरात आहेत. येथील महाविद्यालये राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठाच्या अधिकारक्षेत्रात येतात. तसेच यशवंतराव चव्हाण महाराष्ट्र मुक्त विद्यापीठ, नाशिक यांचे विभागीय केंद्र नागपूर येथे आहेत व मुक्त विद्यापीठाची अनेक अभ्यासकेंद्रे आहेत. नागपूर शहराची साक्षरता ८९.३% आहे.

नागपूरात दरवर्षी आसपासच्या जिल्ह्यांमधून हजारो विद्यार्थी उच्च शिक्षण प्राप्ती साठी हजेरी लावतात. येथे आय.आय.टी.जे.ई.ई व इतर अभियांत्रिकी प्रवेश परीक्षांच्या तयारी करून घेणारे शेकडो कोचिंग क्लासेस उघडले आहेत.

नागपूर मध्ये विश्वेश्वरय्या राष्ट्रीय प्रौद्योगिकी संस्थान व भारतीय सूचना प्रौद्योगिकी संस्थान हे राष्ट्रीय पातळीवरचे अभियांत्रिकी संस्थान असून याशिवाय बरीच स्यायत्त अभियांत्रिकी महाविद्यालये आहेत.

नागपूर हे वैद्यकीय क्षेत्रात भरपूर प्रगत असून इथे अनेक नामवंत संस्था व रुग्णालये आहेत. नागपूर मध्ये अखिल भारतीय वैद्यकीय संस्था चालू होणार असून याशिवाय नागपूर मध्ये शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, इंदिरा गांधी शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, शासकीय आयुर्वेदिक महाविद्यालय व शासकीय दंत महाविद्यालय अशी चार शासकीय महाविद्यालय आहेत. तसेच नागपूर मध्ये वैद्यकीय शिक्षण देणाऱ्या खाजगी संस्था पण भरपूर आहेत.

अभियांत्रिकी महाविद्यालय

शासकीय

• विश्वेश्वरय्या राष्ट्रीय प्रौद्योगिकी संस्थान
• भारतीय सूचना प्रौद्योगिकी संस्थान, नागपूर.
• लक्ष्मीनारायण तंत्रज्ञान संस्था, नागपूर. (एल.आई.टी)
• शासकीय अभियांत्रिकी महाविद्यालय, नागपूर.

स्वायत्त महाविद्यालये

(नागपूर विद्यापीठ संलग्नित)

• रामदेवबाबा अभियांत्रिकी व व्यवस्थापन महाविद्यालय, नागपूर.
• यशवंतराव चव्हाण अभियांत्रिकी महाविद्यालय, नागपूर. (वाय.सी.सी.ई)
• जी. एच. रायसोनी अभियांत्रिकी महाविद्यालय, नागपूर.

ईतर नागपूर विद्यापीठ संलग्नित महाविद्यालये

• प्रियदर्शिनी अभियांत्रिकी महाविद्यालय, नागपूर. (पी सी.ई.)
• कर्मवीर दादासाहेब कन्नमवार (के.डी.के.) अभियांत्रिकी महाविद्यालय, नागपूर.
• सेंट. व्हिन्सेंट पलोटी अभियांत्रिकी महाविद्यालय, नागपूर.
• एस. बी. जैन अभियांत्रिकी व तंत्रज्ञान महाविद्यालय, नागपूर.
• नागपूर इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी.
• तुलसीरामजी गायकवाड अभियांत्रिकी व तंत्रज्ञान महाविद्यालय, नागपूर.

शासकीय

• शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय
• इंदिरा गांधी शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय
• शासकीय आयुर्वेदिक महाविद्यालय व रुग्णालय, नागपूर.
• शासकीय दंत महाविद्यालय व रुग्णालय, नागपूर.

• एन.के.पी. साळवे इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, नागपूर.
• भाऊसाहेब मुळक आयुर्वेदिक महाविद्यालय, नागपूर.

• कृषी महाविद्यालय, नागपूर. (स्थापना-१९०६)

• नागपूर पशुवैद्यकीय महाविद्यालय, नागपूर.

• मत्स्य विज्ञान महाविद्यालय, नागपूर.

• आय.एम.टी. व्यवस्थापन संस्था
• इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स
• एस एफ एस कॉलेज
• जी एस कोलेज
• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर विधी महाविद्यालय, नागपूर
• शिवाजी विज्ञान महाविद्यालय
• हिस्लॉप महाविद्यालय
• संताजी महाविद्यालय

• जवाहर नवोदय विद्यालय नागपूर
• केंद्रीय विद्यालय
• न्यू इंग्लिश हाय स्कूल
• डी पी एस
• माउंट कार्मल स्कूल
• सरस्वती विद्यालय
• सेंटर पॉइंट स्कूल
• सांदीपनी
• सेंट जॉन्स हायस्कूल
• सोमलवार हायस्कूल
• हडस हायस्कूल
• हिंदू ज्ञानपीठ शाळा
• जाईबाई चौधरी ज्ञानपीठ
• तिडके महाविद्यालयीन